Phần 1 của bài viết Cẩm nang toàn tập du học Canada sẽ chủ yếu xoay quanh những hành trang bạn cần chuẩn bị khi sắp lên đường như giấy tờ, thủ tục cần thiết, quần áo, thực phẩm,...
1. Giấy tờ tùy thân
Trước khi lên đường, bạn cần kiểm tra lại toàn bộ các giấy tờ tuỳ thân để đảm bảo không quên gì. Bạn cần có trong tay những vật dụng sau:
Hộ chiếu: Hãy kiểm tra hộ chiếu xem còn hạn và hợp lệ hay không.
Visa du học: Được dán thẳng trong hộ chiếu. Trên visa có ghi MULTIPLE nghĩa là bạn có thể ra vào nước Canada nhiều lần trong khoàng thời gian có giá trị mà không cần phải làm thêm thủ tục gì với cơ quan di trú (CIC) của Canada. Tuy nhiên để chắc chắn bạn cũng nên tham khảo ý kiến cơ quan CIC sở tại trước khi rời Canada vì đôi khi có những quy định mới mà bạn chưa nắm bắt kịp. Nếu visa ghi SINGLE, bạn chỉ có quyền vào Canada một lần mà thôi. Sau khi rời khỏi nước này, lần tới trở vào bạn phải làm lại thủ tục xin nhập cảnh như lần đầu tiên.
Thư của Đại sứ quán Canada: Lá thư chấp thuận cho bạn vào học ở Canada được dán ngay vào trong hộ chiếu, bạn kiểm tra xem. Khi đến cửa khẩu Canada bạn sẽ phải trình cho nhân viên di trú xem lá thư này. Cần phải là bản chính.
Thư chấp thuận nhập học của trường học tại Canada: Cần có bản chính lá thư chấp thuận của trường mà bạn sẽ theo học để trao cho nhân viên di trú khi đến sân bay Canada.
Vé máy bay: Bạn cần kiểm tra lộ trình chuyến bay được ghi trên vé xem có đúng không. Vé của bạn thường là vé 1 chiều, nhưng nếu có dự kiến về thăm gia đình trong thời gian trước 1 năm, bạn có thể mua vé hai chiều để tiết kiệm chi phí.
Chứng minh nhân dân: Nếu không có việc gì cần dung ở Việt Nam bạn hãy đem CMND theo. Nó có thể sẽ hữu ích trong một số trường hợp khi bạn cần chứng minh gốc tích của mình mà không có sẵn trong tay các loại thể chứng minh khác của Canada.
Giấy khai sinh: Đem theo 1 hay 2 bản tiếng Việt có công chứng và vài bản dịch ra tiếng Anh hoặc Pháp có công chứng.
Học bạ: Bạn có thể sẽ cần đến học bạ khi xin vào học ở một số trường tiếp theo trường đang học. Do đó, nên có một bản tiếng Việt của học bạ và vài bản sao, dịch tiếng Anh hay tiếng Pháp (luôn luôn có công chứng).
Bằng tốt nghiệp: Hãy mang theo bản gốc bằng Tốt nghiệp Đại học, Cao Đẳng, THPT hay cơ sở và vài bản dịch có công chứng, tuỳ theo bạn đã học đến đâu. Bạn sẽ cần đến chúng để xin học cao hơn.
Một cuốn sổ ghi chú: Hãy mang theo một quyển sổ nhỏ trong đó bạn ghi chép tất cả các địa chỉ, số điện thoại, địa chỉ email cần thiết như: Trường học của bạn cùng tên, những người có trách nhiệm, người quen ở Canada, nhà bạn ở, tên các cô, thầy giáo, bệnh viện, công ty bảo hiểm, công ty thẻ tính dụng, ngân hàng của bạn, v.v…. Tránh ghi trong sổ này: Các mã khoá (password), số tài khoản, số thẻ tín dụng, v.v…nói chung là các dữ liệu bí mật của bạn.
2. Tài liệu học tập khi du học Canada
Từ điển: Từ điển Anh (Pháp) – Việt và Việt - Anh (Pháp) có lẽ sẽ là quyển từ điển hữu ích nhất cho bạn trong thời gian đầu. Bạn có thể mua chúng tại Canada nhưng nói chung sẽ đắt hơn nhiều lấn so với mua tại các cửa hàng sách Việt Nam.
Sách học và tài liệu nghiên cứu (nếu bạn du học Sau đại học) và tất cả những gì bạn nghĩ sẽ cần trong tương lai cho việc học tập của bạn.
3. Phương tiện học tập
Máy vi tính cá nhân bạn chỉ nên đem theo nếu là máy xách tay không quá cũ (1 – 2 năm trở lại) vì không thể mang máy để bàn quá cồng kềnh và không kinh tế. Lưu ý: Ở Canada đồ dùng sử dụng nguồn điện 110V và các ổ cắm điện có kích thước khác với Việt Nam.
Toàn tập những điều cần biết khi du học Canada
Trước khi lên đường du học Canada, bạn cần kiểm tra lại toàn bộ các giấy tờ tuỳ thân để đảm bảo không quên gì.
4. Tiền bạc
Tiền mặt: Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), bạn có thể đem theo cho đến US$7.000 mà không cần khai báo. Nếu đem theo nhiều hơn bạn cần có giấy phép của NHNN.
Thẻ tín dụng (Credit card): Thẻ tín dụng ngày càng phổ biến trên thế giới như một phương tiện thanh toán tiện lợi, an toàn. Bạn có thể dùng TTD để trả tiền mua hàng hoá, đóng học phí, chi phí bảo hiểm, vé máy bay, khám chữa bệnh (trong các trường hợp không được bảo hiểm y tế trả thay), mua vé xem phim, thuê xe v.v…Khi thiếu tiến mặt đột ngột, bạn có thể dùng TTD để rút tiền tự động (ATM – Automatic Teller Machine) có khắp nơi. Hai loại phổ biến nhất là VISA và MASTER CARD hiện nay đã có mặt tại một số ngân hàng Việt Nam như ABBANK, ACB, VCB…Bạn có thể liên lạc tìm hiểu về các thể thức và điền kiện cấp thẻ. Chú ý là lãi suất TTD khá cao và nên sử dụng có kiểm soát. Nên nhớ rằng đây không phải là thẻ “chi tiêu miễn phí”.
5. Quần áo khi đi du học
Quần áo đi dọc đường: Đem theo 1 bộ quần áo dự phòng, đồ vệ sinh…. Bỏ tất cả vào túi xách tay theo người, không gửi theo hành lý. Nếu bạn trung chuyển qua đêm nhất thiết phải có quần áo dự phòng . Nếu là mùa Đông nên có áo ấm, khăn choàng, găng tay đem theo trong túi xách.
Quần áo cho mùa Đông: Nói chung bạn không nên mua quần áo mùa Đông tại Việt Nam nhiều vì có thể không đủ tiêu chuẩn cho mùa đông Canada. Quần áo cho mùa Hè, Xuân, Thu. Không cần đem theo quần áo gì đặc biệt nếu bạn du học Canada vào mùa Hè.
6. Thực phẩm
Trước khi lên đường bạn có thể nhận được vô số quà cáp, trong đó có nhiều loại thực phẩm như trái cây, đồ khô, bánh kẹo, thậm chí cả nước mắm, các loại mắm, v.v…cho bạn và cho thân quyến, bạn bè của bạn bên Canada. Theo kinh nghiệm cua chúng tôi việc đem thực phẩm từ Việt Nam sang Canada hiện nay là không cần thiết và có thể gây rắc rối cho bạn.
Quy định của Canada về thực phẩm: Chính phủ Canada nghiêm cấm du nhập vào trong nước các loại thực phẩm tươi sống theo đường xách tay qua ngõ hàng không (trái cây tươi, thịt cá)… và chỉ cho phép một số loại giới hạn thực phẩm khô (bánh kẹo, đồ hộp, thực phẩm chế biến…) Bạn cũng không thể đem các loại cây cối, hoa cỏ dính đất (hoa cành được phép).
7. Các vật dụng cá nhân
Máy ảnh, máy quay video, máy nghe đĩa, băng…được nhấp miễm thuế nếu là đồ dung cá nhân. Chú ý là điện thế tại Bắc Mỹ là 110V nên máy móc của bạn có thể không chạy.
Hình ảnh, băng video, software... Bạn có quyền đem tự do những thứ này vào Canada nhưng bạn nên tránh đem theo các CD, VCD, DVD, phần mềm không có bản quyền gốc.
8. Khởi hành
Hành lý đem theo người tùy theo số lượng và trọng lượng, kích thước. Theo quy định chung, hành khách di chuyển từ Việt Nam sang Canada (kể cả nội địa Canada) được đem theo hai kiện hành lý mỗi người, mỗi kiện không quá 30kg, và một túi xách. Kiện hành lý không được lớn hơn khuôn khổ quy định. Hãy cẩn thận liên hệ với hãng hàng không của bạn để có thêm chi tiết.
Hãy ghi đầy đủ tên và địa chỉ của bạn ở Canada lên hành lý của bạn. Cũng nên ghi những thông tin này bỏ vào bên trong hành lý của bạn.
Quy chế an ninh: Đem hành lý hộ người khác. Các quy định về an ninh không cho phép chúng ta đem hành lý giúp người khác trừ khi rất rõ nội dung hàng hoá mình đem giúp. Tuyệt đối tránh đem hàng hoá giúp người không quen biết tại sân bay, trên máy bay hay lúc xuống sân bay.
9. Mua vé máy bay
Chọn hãng nào, đường bay nào? Hiện nay đã có rất nhiều đường bay nối liền Việt Nam và Canada nhưng chưa có đường bay trực tiếp. Thông thường bạn phải nối chuyến (transfer, transit) tại ít nhất 1 địa điểm giữa Việt Nam và Canada. Tuỳ theo địa phương bạn đến, bạn có thể chọn một trong hai hướng bay chính: Hướng Thái Bình Dương (hướng Đông) và hướng Đại Tây Dương (hướng tây). Nếu thành phố bạn đến nằm trong tỉnh Québec hay các tỉnh “duyên hải” như Newfoundland, Nova Scotia, New Brunseick, PEI.. bạn nên chọn hướng bay Tây (Đại Tây Dương). Nếu thành phố bạn đến nằm trong vùng phía Tây hay trung tâm Canada như Vancouver, Edmonton, Calgary, Winipeg, hay Toronto, bạn nên chọn hướng bay Đông (Thái Bình Dương) gần hơn.
Cần chú ý rằng về địa lý hai thành phố lớn Montreal và Toronto nắm chính xác đối diện với Việt Nam bên kia địa cầu (chênh nhau 12 giờ) nhưng về mặt di chuyển thì hướng Thái Bình Dương tiên hơn Toronto vì có nhiều hang máy bay thẳng đến thành phố này. Trong khi đó, hướng phía Đại Tây Dương tiện hơn cho khách đi Montreal.
10. Các thủ tục tại sân bay
Đăng ký lên máy bay: Tại sân bay Tân Sơn nhất hay Nội Bài, bạn sẽ vào phòng quốc tế. Khi vào cửa, bạn sẽ phải xuất trình vé máy bay hay hộ chiếu cho nhân viên an ninh.
Gửi hành lý: Khi đăng ký tại quầy thủ tục, bạn sẽ gửi hành lý của mình cùng lúc. Bạn chú ý chỉ rõ cho nhân viên hàng không là hành lý cần được gửi đến nơi cuối cùng tại Canada, nếu không có thề hành lý sẽ thất lạc tại một sân bay trung chuyển nào đó.
Chọn chỗ ngồi: Các chuyến bay “xuyên lục địa” có khả năng bay trên 12 giờ liên tục hiện nay trở thành thông dụng. Để bảo đảm cho chuyến bay dài hơi này không làm cho bạn mệt mỏi hay mất sức, bạn nên chú ý chọn chỗ ngồi phù hợp (gần hay xa cửa sổ).
Phí sân bay: Sau khi đăng ký ở quầy vé, bạn mua lệ pí sân bay trước khi vào làm thủ tục tại quầy hải quan.
Mẫu hải quan: Sau nhiều năm cải tiến, mẫu hải quan đã thống nhất với mẫu xuất nhập cảnh trở thành một mẫu duy nhất. Trên mẫu này, bạn cần khai báo chủ yếu là các loại tiền đem theo (nếu có trên 7000$) và một số loại hàng hoá thuộc diên cần khai báo như văn hoá phẩm v.v…
Cách khai báo: Sau khi điền xong mẫu Xuất - Nhập cảnh hải quan. Bạn trình ra cho nhân viên hải quan ở quầy hải quan cùng với hộ chiếu. Nhân viên sẽ đóng dấu và đưa lại cho bạn cả hai liên của mãu.
Mẫu xuất nhập cảnh: Cùng nằm trong mẫu hải quan là mẫu xuất nhập cảnh. Trong phần khai này, bạn cho biết họ tên, địa chỉ, mục đích ra nước ngoài, số hiệu chuyến bay v.v…
Xuất trình giấy tờ: Khi lên đến quầy Công an ra cửa khẩu, bạn trình ra mẫu Xuất - Nhập cảnh/ hải quan. Nhân viên công an sẽ thu lại một liên (màu vàng). Bạn cần giữ kỹ liên này để trình báo lại cho công an cửa khẩu trong lần về Việt Nam sau đó.
Cửa hàng miễn thuế: Sau khi qua khỏi Công an cửa khẩu, bạn vào phòng chờ. Tại đây bạn có thể mua các loại hàng hoá “miễn thuế”. Nhưng hãy cẩn thận! giá cả các mặt hàng có thể không rẻ chút nào, có khi còn đắt hơn mua bên ngoài.
11. Trên đường đi
Ăn uống: Trên các chuyến bay kéo dài như trong các chuyến xuyên lục địa (10 – 14 giờ) các hang máy bay sẽ phục vụ 2- 3 bữa trong đó có một bữa ăn đầy đủ. Giữa hai bữa ăn, nếu có nhu vầu, bạn có thể yêu cầu tiếp viên cho ăn thêm. Nhiều hành khách có thói quen đem theo một ít đồ ăn sở thích của mình và dung vào lúc thích hợp, trong khi nhiều người khác chỉ thích ngủ. bạn chú ý uống thật nhiều nước lọc, nước trái cây và dùng có giới hạn bia, rượu.
Giải trí: Trên các chuyến bay dài, có các chương trình giải trí cho hành khách như chiếu phim, âm nhac. Một số hãng chiếu phim trên màn hình lớn cho mọi hành khách xem chung, một số hãng khác có máy xem hình cỡ nhỏ gắn trước mặt hành khách, cho phép khách chọn phim tuỳ ý. Ông nghe được phát trên máy bay và thu lại khi máy bay hạ cánh.
Sức khoẻ: Để tránh “Hội chứng đi máy bay hạng tiết kiệm” (Economy Class Syndrome) theo đó nhiều hành khách đã bị đột tử hay bị đưa vào viện sau những chuyến bay dài và quá chật chội trong khoang “hạng tiết kiệm” (còn được gọi là “hạng du lịch”), các hãng chuyên chở đã có nhiều biện pháp khuyến khích hành khách vận động trong lúc ở trên máy bay. Bạn có thể tham khảo các động tác thể dục đơn giản trình bày trong các tài liệu nhỏ gắn trong túi tạp chí trước chỗ ngồi của bạn. Nói chung bạn nên đi lại nhiều trên máy bay, vận động tay, chân, cổ…
Cách chuyển máy bay: Từ Việt Nam qua Canada, bạn sẽ phải chuyển máy bay ít nhất 1 lần tại một sân bay “trung chuyển”. Khi đăng ký thủ tục tại sân bay Việt Nam, bạn nên yêu cầu nhân viên hàng không giao cho “thẻ lên tàu” (boarding pass) của các chặng kế tiếp. Như thế bạn sẽ tránh được việc phải đi đăng ký tại mỗi nơi trung chuyển.
Hành lý trung chuyển: Hành lý của bạn sẽ được chuyển trực tiếp từ Việt Nam sang Canada, do đó bạn không cần quan tâm.
12. Đến cửa khẩu Canada
Các cửa khẩu chính của Canada: Máy bay đến Canada sẽ đáp xuống một trong những sân bay quốc tế của quốc gia này, thường là Vancouver, Toronto hay Montreal – 3 thành phố chính của Canada. Từ đây bạn sẽ tiếp tục đi đến các địa điểm khác trong lãnh thổ Canada. Theo quy định, khi đến cửa khẩu đầu tiên của Canada, bạn sẽ phải lấy tất cả hành lý của mình ra để làm thủ tục nhập cảnh và hải quan, sau đó chuyển tiếp đi các nơi khác trong nội địa (nếu có).
Tờ khai hải quan: Gần đến Canada, tiếp viên sẽ phát cho bạn một tờ khai hải quan (kiêm mẫu di trú) gồm một tờ duy nhất. Bạn có thể điền vào tờ khai bằng một trong hai thứ tiếng chính thức của Canada là Anh hay Pháp. Ở phần địa chỉ Canada, bạn ghi địa chỉ của trường học (nếu ở nội trú), của người giám hộ (nếu bạn nhỏ hơn 18 tuổi) của người thân (nơi bạn sẽ ở) hay của nhà homestay nơi bạn đăng ký.
Khai báo tại cửa khẩu: Bạn cầm tờ khai hải quan đến trước quầy làm chủ tục nhập cảnh vào Canada. Nhân viên hải quan đón tiếp bạn sẽ hỏi bạn đến Canada làm gì. Sau khi bạn trả lời là đi du học, họ sẽ đóng dấu vào tờ khai hải quan và dẫn bạn đến một nhân viên đi trú.
Nhận giấy phép du học (GPDH): Người này sẽ đưa bạn vào phòng làm việc của cơ quan đi trú và làm thủ tục cấp “giấy phép du học” (study permit) cho bạn. Bạn cần trao cho nhân viên di trú (1) Hộ chiếu của bạn (2) giấy nhập học của trường (bản chính) và (3) lá thư của LSQ Canada gửi cho bạn khi cấp visa. Đôi khi bạn có thể phải xuất trình biên nhận đã đóng học phí đầy đủ, cung cấp địa chỉ cư trú tại Canada …Mọi việc hoàn tất, bạn sẽ có trong tay GPDH trong đó có ghi rõ thời hạn bạn được ở lại Canada để học và nơi học.
Hành lý: Rời khỏi phòng đi trú, bạn đi lấy hành lý ở khu vực băng chuyền (carrousel, conveyor) và đẩy ra ngoài cửa. Khi ra đến ngoài, bạn giao lại tờ khai hải quan cho nhân viên hải quan đứng trực ở đây. Nếu không có gì cần khám hành lý. Tại đây, nhân viên hải quan sẽ yêu cầu bạn mở vali túi xách… cho họ kiểm tra. Xong xuôi bạn sẽ được chỉ lối ra ngoài.
Chuyển tiếp đi nội địa: Nếu bạn cần chuyển máy bay đi tiếp, bạn cần tìm quầy đăng ký có chữ “transit” bình thường ở gần lối ra. Khu vực bạn đến thường là “arrival” và nằm khác với khu vực đi “departure” cho nên các bạn phải đẩu hành lý của mình sang khu vực đi mới đăng ký tiếp được.
13. Đưa đón tại sân bay
Người quen đưa đón: Trong trường hợp này nên thông báo chi tiết chuyến bay cho người thân và cũng ghi rõ trong sổ tay của mình địa chỉ, số điện thoại của họ đề phòng trục trặc tại sân bay đến.
Trường đưa đón: Nếu bạn đã đăng ký với trường dịch vụ này, bạn sẽ được trường học cho xe ra đón tại nơi đến. Bạn cho trường biết thông tin chuyến bay. Khi ra cửa, bạn chú ý quan sát những tấm bảng do các nhân viên đưa đón giơ lên xem tấm bảng nào có ghi tên mình thì liên hệ với người cầm bảng đó.
Gia đình Canada đưa đón: Đây là dịch vụ tương tự như trên, nhưng người đưa đón là chủ nhà mà bạn sẽ đến ở cùng (homestay)
Nếu không có ai đưa đón: Bạn chỉ cần gọi taxi và đưa họ địa chỉ mà bạn muốn đến. Nếu bạn không ngại cồng kềnh, mệt nhọc thì có thể đi xe buýt từ sân bay về trung tâm thành phố rồi từ đó thuê xe taxi về nhà riêng, có thể rẻ hơn.
Phần 2 của Cẩm nang toàn tập du hoc Canada sẽ giới thiệu với các du học sinh những chia sẻ về môi trường sống, cách ăn - ở - đi lại và cách làm việc tại đất nước Canada. Hy vọng có thể cung cấp những thông tin bổ ích cho cuộc sống nơi xứ người sắp tới của bạn.
Sưu Tầm
