Thiết kế đơn giản ẩn chứa nhiều điều hơn bạn tưởng. Thoạt nhìn vào iPhone với vẻ ngoài đơn giản và nhã nhặn, ít ai nghĩ người ta đã bỏ một khối lượng chất xám khổng lồ vào công đoạn sáng tạo. Thực ra điều đó không quan trọng, người dùng chỉ cần biết rằng iPhone luôn phục vụ những nhu cầu thiết yếu của họ. Và đây là nguyên tắc ẩn dưới phong cách thiết kế của Apple. Đơn giản ở đây không giống việc vụng về phô bày mọi thứ mà là tập trung, đảm bảo người dùng có thể hiểu được sản phẩm một cách dễ dàng và hạn chế tối đa những chi tiết gây xao lãng.
Sau đây là 11 quy tắc vàng cho một thiết kế đơn giản dựa trên 11 quy tắc thiết kế của chuyên gia thiết kế sản phẩm Dieter Rams.
1. Ít chi tiết hơn nhưng chất” hơn
Đây là điều đầu tiên Dieter Rams nhắc đến: Thiết kế đơn giản không phải là miễn cưỡng cắt giảm chi tiết trong bản vẽ mà mục đích là nâng cao hiệu quả chung của thiết kế. Mục tiêu của Rams là vứt bỏ những thứ thừa thãi để đưa thiết kế về trạng thái thuần khiết ban đầu. Tuy nhiên, rất nhiều nhà thiết kế đã hiểu sai vấn đề, họ lược bỏ mọi thứ, thậm chí cả những chi tiết cần cho bản thiết kế. Lúc này mục đích của bạn là khiến những chi tiết cần thiết nhưng vô tình làm rối bản thiết kế phát huy tính hiệu quả của nó.
2. Trung lập
Trung lập không phải là thiếu cá tính trong thiết kế. Nếu mục tiêu của bạn là sự tiện dụng thì bạn nên giúp người đọc dễ dàng tiếp cận được nội dung của website. Nhớ rằng mục tiêu đầu tiên của thiết kế web và đồ họa là thể hiện nội dung rõ ràng, giúp người đọc không phải đau đầu suy nghĩ.
3. Trung thực
Thiết kế của bạn cần truyền tải mục đích của nội dung một cách rõ ràng và trung thực nhất. Nếu người xem hiểu sai thông điệp thì có nghĩa là thiết kế của bạn chưa đủ trung thực.
Bạn không phải sử dụng mưu mẹo nào ở đây mà chỉ cần chú ý các chi tiết thiết kế trong website, tờ rơi, brochure hay poster, từ đối tượng hình ảnh cho đến màu sắc cần liên quan tới sản phẩm hay thông điệp truyền tải trong thiết kế.
4. Hướng tới sự bền vững
Thực ra rất khó nói cái gì là bền vững, cái gì sẽ lỗi thời trong thời điểm này. Tuy nhiên có những quy tắc mà bạn có thể làm theo để đảm bảo thiết kế của mình tránh được những xu hướng và mốt nhất thời hay không bền vững theo thời gian. Đầu tiên, nếu bạn cảm thấy cái gì đang là xu hướng thì hãy tin vào trực giác của mình. Phương án lúc này là đọc thật nhiều. Tôi không nói về những blog hay website về thiết kế mặc dù đây là những nguồn tư liệu tốt nhất giúp bạn bắt kịp tốc độ cùng đồng nghiệp của mình. Nhưng những nguyên tắc cơ bản quan trọng của thiết kế thường được in ra sách và bạn nên giữ chúng trong tủ sách của mình để tham khảo thường xuyên. Bạn càng thấm nhuần những nguyên tắc này thì thiết kế của bạn càng trở nên cổ điển và bền vững.
Đừng vội nghĩ cổ điển là nhàm chán. Đúng là có một số cách tiếp cận khác hiệu quả hơn khi bạn sáng tạo những mẫu thiết kế phù hợp với đối tượng khách hàng trong hiện tại và tương lai. Nhưng nhớ rằng những tác phẩm cổ điển vẫn đang được những nhà thiết kế chuyên nghiệp sáng tạo hàng ngày. Một thiết kế “đương đại” hôm nay sẽ được xếp cạnh những tác phẩm cổ điển trong các thư viện thiết kế trên thế giới trong một hoặc hai thập kỷ nữa.
5. Ít thiết kế hơn
Nếu bạn dùng từ “thiết kế” sai ngữ cảnh, một vài người sẽ vẽ ra trong đầu những thứ kiểu cách và hoành tráng. Đó không phải điều bạn muốn. Công việc của người thiết kế là mở đường cho nội dung. Thiết kế có thể là một tác phẩm nghệ thuật đẹp với những chi tiết mơ hồ. Tuy nhiên, nó vẫn phải ưu tiên nội dung.
Một cách hữu hiệu là so sánh thiết kế với việc “lắp ráp” và “trang trí”. Sushi là ví dụ điển hình cho loại thiết kế lắp ráp. Sushi bao gồm nhiều thành phần trong đó đóng những nhiệm vụ quan trọng riêng – cá, gạo, mù tạt, nước sốt Nhật và rong biển giống như nội dung trong một thiết kế, phải được sắp xếp vừa vặn thành một miếng. Một đầu bếp sushi lành nghề có thể sắp xếp các thành phần theo nhiều cách khác nhau cũng giống như việc nhà thiết kế có nhiều cách sắp xếp các mảng nội dung của mình trên bản vẽ.
Mặt khác, thiết kế trang trí giống như rắc gia vị lên miếng bánh. Lại nói về sushi, nó được ví như cái bát hay cái lá nhỏ dùng để đựng mù tạt. Có thêm gia vị này rất tốt nhưng không thực sự cần thiết – trừ phi bạn bị nghiện mù tạt.
6. Tỉ mỉ
Nếu vận vào lý do thiết kế đơn giản mà xao lãng chi tiết thì không đúng. Nên nhớ rằng kết quả cuối cùng sẽ càng dễ làm nổi bật những các lỗi trong một thiết kế đơn giản. Sự thật phũ phàng là khi hầu hết thiết kế của bạn là những khoảng trắng thì sẽ ít nơi có thể che giấu được một bố cục lệch hay Typo không hợp lý.
7. Vừa phải
Theo Rams, các nhà thiết kế nên sử dụng nguồn tài nguyên một cách vừa phải nhằm bảo vệ môi trường. Ta thấy gần đây thiết kế xanh đang trở nên rất phổ biến, tuy nhiên trong bài viết này, nguồn tài nguyên còn bao gồm các nguồn tài nguyên cá nhân như thời gian, sức lực và … dung lượng ổ cứng máy tính.
Khi hướng tới thiết kế đơn giản, phần lớn tài nguyên hay sức lực của bạn nên được sử dụng vào công đoạn đầu tiên. Hãy liên hệ tới việc làm bánh, khi mới chuẩn bị nguyên liệu trong bếp, mọi thứ trông nó rất bừa bộn và rối mắt, nhưng sau khi bạn kết hợp các nguyên liệu và cho tất cả số bột vừa nhào vào khay bánh, lúc đó bạn mới thấy sức lực mình bỏ ra trước đó rất đáng giá. Đương nhiên không ai có thể nhìn thấy tất cả những việc trong công đoạn chuẩn bị ở một sản phẩm hoàn chỉnh nhưng nó vẫn luôn ở đó.
Thiết kế cũng tương tự. Khi bạn lên kế hoạch, phác thảo và nghiên cứu, cũng giống như làm bánh trong bếp. Một thiết kế đơn giản mà tinh tế không hé lộ nhiều về tất cả những công đoạn nặng nhọc trước đó.
8. Thong thả
Để tập trung toàn tâm toàn ý vào các chi tiết trong thiết kế, bạn cần thong thả để hiểu nó rõ hơn. Đây có vẻ là điều đương nhiên nhưng tôi luôn bất ngờ trước ý kiến của rất nhiều nhà thiết kế cho rằng những bản thiết kế đơn giản thường dễ dàng hơn hoặc mất ít thời gian hơn bình thường.
Thiết kế đơn giản giống như ảo ảnh. Kết quả cuối cùng trông có vẻ tốn ít công sức, nhưng đây mới là điểm cốt lõi của vấn đề. Giống như múa ba-lê, mục đích của vũ công ba-lê là đánh lừa thị giác của khán giả khiến họ thấy bài múa thật nhẹ nhàng không mất sức. Đây là thành công của những nghệ sĩ múa Ba-lê. Nhưng đừng nghĩ rằng múa Ba-lê tốn ít thời gian và công sức mà ngược lại, họ đã phải khổ luyện rất nhiều năm để đạt tới kết quả này.
9. Dễ hiểu
Một thiết kế tốt không cần giải thích nhiều. Dù có thể chưa từng nghĩ về nó nhưng chắc chắn bạn biết điều này. Hãy nghĩ về tất cả những thứ bạn thường sử dụng, cái tốt nhất giúp bạn tiết kiệm thời gian đọc hướng dẫn sử dụng. Thiết kế của bạn cũng nên dễ hiểu như vậy. Chú ý là tôi không nói chúng “sẽ” dễ hiểu mà chúng “có thể” được thiết kế dễ hiểu.
Để đạt đến sự đơn giản, bạn cần tốn nhiều thời gian, nhưng một cách để tiếp cận nó là ghi ra chính xác những điều bạn muốn có trong một thiết kế đơn giản. Đó là sự dễ dàng sử dụng? Dễ tiếp cận? Lược bỏ những chi tiết rắc rối?
10. Tính thẩm mỹ
Dieter Rams nói rằng một thiết kế chuẩn phải đẹp và hữu dụng, ông nói:
“Chất lượng nghệ thuật của sản phẩm luôn gắn liền với tính hữu dụng của nó bởi vì sản phẩm được sử dụng hàng ngày và có ảnh hưởng tới tâm lý người dùng cũng như thể trạng của họ“.
Có nghĩa là bạn càng nhìn ngắm nó nhiều thì nó càng có ảnh hưởng lên các giác quan của bạn.
Nếu hàng ngày bạn phải đối mặt với một thiết kế xấu, bạn sẽ bị hấp thụ phần nào và điều này ảnh hưởng tới cách bạn tiếp xúc với thế giới theo phương diện nào đó. Có thể bạn sẽ trở nên dễ dàng cáu bẳn với nhân viên pha chế ở quán cafe vào buổi sáng, hoặc bạn sẽ cau mày nhiều hơn và vặn tay ga mạnh hơn mỗi khi bị tắc đường.
Là một người thiết kế, sự thiếu thẩm mỹ sẽ ảnh hưởng tới bạn nhiều hơn. Khi phải liên tục tiếp xúc với những thiết kế xấu, thị hiếu của bạn – hay cái mà Rams gọi là “thẩm mỹ” – sẽ phản ảnh điều đó, nó sẽ thay đổi nhận thức của bạn về chuẩn mực của một thiết kế đẹp. Tệ hơn, sau sự công kích dữ dội của những thiết kế kinh khủng thì chính thiết kế của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng, và bạn sẽ sớm nhận ra mình đang góp phần phát triển cái xấu thay vì chiến đấu chống lại nó.
Đừng làm điều này với những nhà thiết kế khác. Hãy luôn cẩn thận với tính thẩm mỹ của bạn và truyền cảm hứng cho những người khác để họ có thể phát huy tới mức tốt nhất.
Đơn giản là một phong cách sống. Bạn phải suy nghĩ kỹ về chi tiết bạn định loại bỏ khỏi bản thiết kế và bạn phải làm nó như thế nào. Điều này không hề dễ, nhưng càng tiếp tục cố gắng, bạn sẽ càng phát hiện ra cái gì hiệu quả, cái gì không.
11. Suy nghĩ của bạn?
Theo bạn thì điều gì là cần thiết cho một thiết kế đơn giản và tinh tế? Bạn sẽ sử dụng những phương thức và cách tiếp cận nào để truyền tải thông điệp tới người xem và chắc rằng họ sẽ nắm rõ thông điệp đó?
