Nói về lĩnh vực Internet của Trung Quốc cũng như của thế giới hiện nay, cái tên Jack Ma đã trở thành cái tên "không thể không nhắc đến". Người đàn ông này đang được coi là ông trùm trong ngành kinh doanh công nghệ thông tin ở đất nước 1,3 tỉ dân này.
Giới trẻ Trung Quốc từ nhiều năm nay đã tôn ông là thần tượng kinh doanh của họ bởi những gì mà Jack Ma đạt được với Alibaba.com được người Trung Quốc ghi nhận chẳng kém gì tỉ phú giàu nhất thế giới Bill Gates, ông chủ của Microsoft.
Trong bối cảnh bất ổn của thị trường cổ phiếu thời gian qua, Alibaba.com đã lập một kỳ tích: trở thành công ty Internet đầu tiên của Trung Quốc có giá trị cổ phiếu niêm yết lên đến hơn 20 tỉ USD. Tuy nhiên, ít ai biết được ông trùm công nghệ thông tin này mới "biết Internet là gì" chỉ cách đây hơn chục năm. Điều gì đặc biệt và bí quyết nào đã làm cho người đàn ông này có một tầm ảnh hưởng lớn đến như vậy?
Jack Ma hiện là nhà sáng lập kiêm Tổng giám đốc điều hành (CEO) của Alibaba.com, một tập đoàn thương mại điện tử đang nổi lên ở Trung Quốc và là đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong một thị trường đang được xem là "nóng" nhất trên thế giới trong lĩnh vực Internet.
Theo Mark Su, chuyên gia tài chính của Hãng Tài chính H&Q Asia Pacific của Mỹ nhận xét thì "Jack Ma là người nhìn xa trông rộng. Ông ấy đang đứng đầu và đón nhận những xu hướng mới nhất trong kinh doanh Internet". Trong số những người hâm mộ Jack Ma có rất nhiều nhân vật nổi tiếng trong "giới công nghệ Internet" như Jerry Yang, người đồng sáng lập Yahoo!, và Masayoshi Son, một ông trùm trong lĩnh vực này ở Nhật.
Khởi nghiệp từ... số 0
Thành công đến vậy nhưng Jack Ma chưa từng học qua một trường lớp công nghệ nào. Ngạc nhiên hơn nữa, ông nguyên là một giáo viên và hướng dẫn viên du lịch tiếng Anh!
Sinh năm 1964 tại Hàng Châu, một thành phố công nghiệp phía nam Thượng Hải, Jack Ma có cha là chủ nhiệm một đoàn kịch nói, còn mẹ ông là công nhân của một nhà máy sản xuất đồng hồ. Dường như nguồn gốc xuất thân và tuổi thơ của Jack Ma chẳng có gì đặc biệt và liên quan đến cuộc đời sau này ngoại trừ việc ngay từ bé Jack Ma đã rất ham thích học tiếng Anh.
Nhiều khách du lịch vẫn có thể nhớ rằng, sáng sáng, bất kể ngày mưa cũng như ngày nắng, mưa dầm hay tuyết rơi, ở trước khách sạn của họ luôn có chú bé Jack lém lỉnh và bạo dạn đến làm quen. Nhưng cậu đến không phải để bán bưu thiếp hay đồ lưu niệm mà chỉ để học tiếng Anh. Cậu bé có thể say sưa nói chuyện hàng giờ với khách và sẵn sàng đưa khách đi chơi thành phố miễn phí. Suốt 8 năm trời làm hướng dẫn viên du lịch tự nguyện, Jack Ma không chỉ có được một ngôn ngữ tiếng Anh mà thêm vào đó là vốn sống phong phú của mình.
Sau này ông đã bộc bạch: "Tám năm đó đã làm thay đổi cuộc đời tôi một cách cơ bản. Tôi biết đến nhiều quốc gia khác hơn phần lớn người Trung Quốc. Những gì mà tôi biết từ sách vở hay các thầy, cô giáo của mình khác xa với những gì mà những người ngoại quốc nói với tôi".
Năm 1985, chuyến thăm một người bạn ở Australia đã làm thay đổi định hướng cuộc đời Jack Ma. Ông nói: "Những gì mà tôi được học trước đó ở trong nước thì Trung Quốc là nước giàu nhất trên thế giới. Nhưng khi tới Australia, tôi thấy mọi cái khác hẳn. Tôi bắt đầu nghĩ mình phải dùng đến trí óc của chính mình để đánh giá, để suy nghĩ".
Ý tưởng bất ngờ
Cuộc đời mỗi con người vẫn luôn có những ngã rẽ không thể ngờ tới. Với Jack Ma là một ví dụ điển hình.
Năm 1995, trong lần dẫn một đoàn doanh nghiệp đi Mỹ, Jack Ma mới... lần đầu tiên được biết và tiếp cận Internet! Ít ai biết rằng, trước đó ông chưa bao giờ "được chạm tay vào bàn phím máy tính". Khi được một vài người bạn ở Seattle giới thiệu thế nào là Internet, ông đã gõ các từ "China+beer" (bia+Trung Quốc) vào trong ô tìm kiếm của trang web Yahoo!, nhưng chẳng nhận được một kết quả nào. Từ đó ông đã nảy ra ý định, phải tìm cách giúp cho tên tuổi của các doanh nghiệp Trung Quốc được xuất hiện trên Internet.
Thế là mặc dù là người ngoại đạo hoàn toàn với máy tính, với Internet nhưng Jack Ma đã cảm nhận thấy ngay một kênh khai thác thông tin tuyệt vời. Ngay khi từ Mỹ trở về Trung Quốc, Jack Ma đã thành lập China Pages, sau này được xem là trang web thương mại đầu tiên ở Trung Quốc. 4 năm sau, ông tiến thêm một bước nữa trong lĩnh vực tìm kiếm trên Internet bằng cách thành lập Công ty Alibaba.com. Cái tên Alibaba này có nghĩa rất đặc biệt bởi Jack Ma mong muốn rằng, trang web thông tin của ông sẽ là cả một kho báu thông tin vô tận và vô cùng quý giá cho mỗi doanh nghiệp, tương tự như câu chuyện cổ tích với câu thần chú nổi tiếng "Vừng ơi mở cửa ra!".
Thành công từ những ước mơ
Tỉ phú 46 tuổi người Trung Quốc, Jack Ma trả lời Kênh truyền hình ABC News rằng: Chính những lý tưởng Mỹ đã khiến Hoa Kỳ giàu mạnh và ngày nay Trung Quốc đang tiến lên cũng vì dám ước mơ!
Với giấc mơ ban đầu là đưa tên tuổi các doanh nghiệp Trung Quốc lên Internet để toàn cầu hóa, ngay khi từ Mỹ trở về Jack Ma đã tìm cách liên hệ với Bộ Ngoại thương để có thể thu thập những thông tin đầu tiên về các doanh nghiệp có nhu cầu thương mại quốc tế. Bên cạnh đó, mối quan hệ khá thân thiết với một số doanh nghiệp người Hoa ở Mỹ khi ông từng làm phiên dịch cho họ cũng đã giúp Jack Ma có được những hỗ trợ cần thiết, đặc biệt là về Internet là lĩnh vực mà Jack Ma chỉ ham thích chứ mù tịt về công nghệ, kỹ thuật.
Những doanh nghiệp Hoa kiều này cũng là một trong những khách hàng đầu tiên của trang web khi họ tìm kiếm thông tin về các doanh nghiệp hay mặt hàng sản xuất trong nước. Trang web của Jack Ma được mở để cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp với nhau, hay còn được gọi là thông tin B2B (business to business).
Đối với Jack Ma - cái ngày lịch sử khi ông cho khai trương trang Alibaba.com là một ngày rất đáng tự hào và đáng nhớ, đánh dấu mốc trong sự nghiệp cuộc đời ông. Khi ấy trang web của Jack Ma là một trong những website đầu tiên xuất hiện ở Trung Quốc, bởi thế những gì Jack Ma làm giống như một người tiên phong. Những ngày tháng tiếp theo đó ông đã làm việc không biết mệt, mỗi ngày chừng 16 tiếng đồng hồ, cùng với các cộng sự tìm tòi liên tục cho ra những sản phẩm mới.
Thời điểm ấy Jack Ma đã tuyển được 24 nhân viên làm việc dưới quyền, so với gần 3.000 nhân viên của Công ty Alibaba.com hiện nay thì con số ít ỏi đó chẳng có ý nghĩa gì. Thế nhưng, đó lại là cả một vấn đề với Jack Ma, một người lần đầu tiên nhảy vào thương trường trong thời điểm khó khăn đó.
Thoạt đầu trang web của Jack Ma rất ít người đăng ký làm thành viên. Đơn giản vì Internet và website lúc này còn được xem như xa xỉ và đặc biệt xa lạ với phần lớn các công ty của Trung Quốc. Những thông tin trên trang web mới chủ yếu là về các công ty lớn. Những lần sang Mỹ tiếp theo, Jack Ma chợt nhận ra rằng, một số website cung cấp thông tin về doanh nghiệp cho doanh nghiệp như kiểu B2B mà ông đang làm có nguy cơ thất bại rất lớn. Chính vì vậy, Jack Ma đã quyết định tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Thời kỳ từ cuối những năm 1990 trở đi là thời kỳ bùng nổ chưa từng có các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Trung Quốc. Các doanh nghiệp này cũng chính là các đối tác tiềm năng mà các doanh nghiệp nước ngoài rất muốn tìm hiểu. Với định hướng mới đó, Jack Ma quyết tâm xây dựng một website chuyên cung cấp thông tin về doanh nghiệp nhưng một lần nữa, Jack Ma rất cần vốn để đầu tư. Huy động mọi nguồn vốn cá nhân và của họ hàng, bạn bè, Jack Ma cũng chỉ có được 60.000USD.
Trước tình hình như vậy, Jack Ma quyết tâm kêu gọi vốn. Ngay từ đầu, xác định mình là người ít vốn, thậm chí không có vốn nên công cụ để ông đàm phán gọi vốn chính là ý tưởng kinh doanh và kế hoạch phát triển rất tỉ mỉ và rất khả thi.
Trước đây từng tham gia rất nhiều vào quá trình đàm phán thương mại khi còn làm phiên dịch tiếng Anh nên Jack Ma cũng đã có khá nhiều kinh nghiệm. Những người quen biết và đã từng đàm phán với Jack Ma đã thừa nhận tài ăn nói khéo léo và rất thuyết phục của ông. Chính nhờ vậy mà Jack Ma đã thuyết phục được một quỹ đầu tư mạo hiểm của Công ty Đầu tư Goldman Sachs tham gia góp vốn hỗ trợ cho Công ty Alibaba.com tới 5 triệu USD!
Có tầm nhìn chiến lược nên Jack Ma đã xây dựng trang web của mình cùng lúc bằng cả hai thứ tiếng Anh và Trung Quốc. Ông không quá chú trọng đến doanh số thu được nhờ môi giới hay cung cấp thông tin cho doanh nghiệp mà chú trọng đến số lượng khách hàng. Rất nhiều dịch vụ thông tin được Alibaba.com cung cấp miễn phí nên số lượng công ty gia nhập thành viên Alibaba.com tăng lên rất nhanh. Thành công tiếp nối thành công. Một đối tác của Nhật là Softbank đã quyết định đầu tư vào Alibaba.com 20 triệu USD.
Tháng 5/2003, Jack Ma đã dùng tiền vốn này mở ra trang web đấu giá trên mạng Taobao.com lớn nhất của Trung Quốc. Hiện nay, trang web này đã có hàng chục triệu thành viên và được đánh giá là đối thủ đáng gờm nhất của Ebay - trang web mua bán trên mạng đang được xem là lớn nhất thế giới. Với Taobao.com tên tuổi của Alibaba.com và người sáng lập ra nó là Jack Ma đã chính thức vượt qua biên giới Trung Quốc.
Cất cánh
Thành tích Jack Ma đã đạt được
Tháng 10/2000: Diễn đàn kinh tế thế giới bình chọn là 1 trong số 100 nhà lãnh đạo tương lai trên toàn thế giới.
Tháng 9/2001: Tạp chí tài chính uy tín nhất thế giới Forbes bình chọn Alibaba.com là một trong các trang web B2B hay nhất toàn cầu.
Ngày 20/12/2004: Jack Ma nhận giải “Nhân vật trong năm của kinh tế Trung Quốc”.
Tháng 10/2006: Một lần nữa Forbes bình chọn Alibaba.com là một trong các trang web B2B hay nhất toàn cầu.
Tháng 3/2007: Lọt vào “Top 50 nhân vật Internet quan trọng nhất toàn cầu”.
Tháng 3/2008: Tạp chí Barron's bình chọn là 1 trong số 30 CEO ưu tú nhất thế giới.
Tháng 11/2009: Tạp chí Time bình chọn là 1 trong 100 nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất năm 2009.
Có thể ai đó cho rằng, Jack Ma cũng chẳng có gì khác biệt so với vô số doanh nhân trẻ mới nổi lên trong lĩnh vực Internet ở khu vực Đông Á. Thế nhưng, trên thực tế Jack Ma đang có một thuận lợi mà những doanh nhân trong lĩnh vực này ở các nước khác không có được. Đó là vì ông là người Trung Quốc và hiện đang kinh doanh cũng ở nước này - nơi đang được biết đến như một thị trường tiềm năng và có xu hướng tác động tới cả nền kinh tế thế giới. Jack Ma từng nói: "Dường như chúng tôi đang đấu tranh để giành lấy thị phần Internet ở Trung Quốc. Nhưng những gì mà chúng tôi đang làm có thể tạo ra một tác động thật sự lên lĩnh vực này trên phạm vi toàn cầu".
Luôn độc lập và kiên trì với những ý tưởng táo bạo, Jack Ma có con đường riêng của mình. Ông nói: "Nếu bạn làm theo cách của Google, bạn cũng chỉ mãi là người đi sau".
Bởi thế, kể từ khi thành lập năm 1999 đến nay, Alibaba.com không ngừng lớn mạnh. Năm 2005, Alibaba trở thành tâm điểm thu hút của thế giới công nghệ khi quyết định bán cho Yahoo 35% cổ phần với giá 1,7 tỉ USD. Tiếp theo, Jack Ma đã quyết định mua lại Yahoo! Trung Quốc. Nhưng tất cả chưa dừng ở đó.
Và ngày 6/11/2007, Alibaba.com lại một lần nữa khiến cả thế giới phải chú ý khi tiến hành phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và huy động được lượng vốn lên tới gần 2 tỉ USD, ngang ngửa với số vốn mà "đại gia" Google huy động được trong đợt IPO năm 2004. Sau đó, các nhà đầu cơ đã đẩy cổ phiếu của Alibaba.com tăng giá thêm 193% ngay trong ngày giao dịch đầu tiên, khiến giá trị của công ty vọt lên tới mức 26 tỉ USD.
Khi được hỏi về mục tiêu lâu dài của Alibaba.com, ông nói: "Tôi tin rằng trong 10 năm tới, sẽ có một công ty của Trung Quốc trong 3 công ty hàng đầu trên thế giới trong lĩnh vực Internet, và chúng tôi muốn công ty đó phải là Alibaba.com".
Giờ đây hàng triệu người nước ngoài hàng ngày tham gia đấu giá trên mạng của Taobao.com, các công ty khổng lồ nước ngoài vẫn liên tục nhòm ngó và săn đón Alibaba.com. Còn ông chủ Jack Ma với nụ cười thường thấy trên môi cùng chút tài tử trong phong cách của mình vẫn tiếp tục là một ẩn số với các đối thủ
Theo Vecom
